Zespół Badań Edukacji w Zakresie Przedsiębiorczości
Enterpreneurship Education Research Team
Kierownik
Członkowie zespołu
- dr Monika Borowiec-Gabryś
- dr inż. Mariusz Cembruch-Nowakowski
- dr Wioletta Kilar
- dr hab. Wojciech Piontek, prof. UP
- dr Agnieszka Świętek
Specjalista inżynieryjno-techniczny
- mgr Teresa Lasocka
Zespół Badań Edukacji w Zakresie Przedsiębiorczości od wielu lat specjalizuje się w działalności naukowo-badawczej, dydaktycznej, popularyzacyjnej w zakresie szeroko rozumianej przedsiębiorczości, czego efektem jest szereg publikacji, zorganizowanych ogólnopolskich i międzynarodowych konferencji naukowych, jedynych w Polsce corocznych zjazdów nauczycieli przedsiębiorczości, projektów, warsztatów, pomocy dydaktycznych.
Dorobek i doświadczenia Zespołu obejmują przede wszystkim:
– prowadzenie badań naukowych nad edukacją w zakresie przedsiębiorczości, wśród których dominuje problematyka celów, treści, efektów i metod kształcenia w zakresie przedsiębiorczości na wszystkich etapach edukacji, dokształcania i doskonalenia zawodowego. Ponadto prace koncentrują się wokół tematyki roli przedsiębiorczości w aktywizacji społeczno-gospodarczej, przemian globalnych i europejskich uwarunkowań przedsiębiorczości, a także postaw przedsiębiorczych i etycznych w życiu społeczno-gospodarczym.
Jednocześnie Zespół prowadzi badania naukowe oraz uczestniczy w międzyresortowych projektach badawczych w obszarze dziedziny nauki o zarządzaniu i jakości, a także realizowanie działalności edukacyjnej w tym zakresie.
– organizowanie od ponad 18 lat cyklicznych, corocznych międzynarodowych konferencji naukowych dotyczących problematyki przedsiębiorczości i połączonych ze zjazdami nauczycieli przedsiębiorczości. Są one organizowane w Instytucie Geografii UP przez pracowników Zespołu oraz innych pracowników Katedry Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej i skupiają zarówno teoretyków, jak i praktyków życia gospodarczego. Od czternastu lat drugiego dnia konferencji odbywa się zjazd nauczycieli przedsiębiorczości, na który przyjeżdżają nauczyciele przedsiębiorczości i przedmiotów ekonomicznych, a także metodycy, autorzy podręczników i innych materiałów edukacyjnych.
Zjazdy te są unikatową inicjatywą stanowią cenną platformę wymiany wiedzy i doświadczeń między środowiskiem naukowym, biznesem oraz instytucjami jego otoczenia i nauczycielami przedsiębiorczości. Jest to inicjatywna bardzo ceniona przez nauczycieli, którzy rokrocznie licznie w niej uczestniczą, poszerzając swoją wiedzę i dzieląc się swoimi doświadczeniami. W sytuacji planowanych przemian w zakresie edukacji z podstaw przedsiębiorczości, wprowadzania modyfikacji podstawy programowej i planowania wprowadzenia nowego przedmiotu jest to bardzo cenna i sprawnie funkcjonująca płaszczyzna konsultacji ze środowiskiem nauczycielskim, pedagogicznym i biznesowym, która może zostać z powodzeniem wykorzystana do konsultacji i upowszechnienia planowanych zmian.
– realizację krajowych i międzynarodowych projektów o charakterze edukacyjnym, wdrożeniowym oraz naukowym, w których członkowie Zespołu pełnili rolę kierowników projektu lub wykonawców, w tym m.in.:
a) 2010-2011, Krok w przedsiębiorczość, w ramach którego powstały m.in. poradnik metodyczny, scenariusze lekcji, Biznesplan krok po kroku, scenariusze warsztatów;
b) 2010-2011, Pociąg do wiedzy, w ramach którego powstały m.in. poradnik dla nauczycieli, diagnozy uczniów, scenariusze warsztatów;
c) 2016-2017, Retail Sector Competencies for All Teacher (ReCall), międzynarodowy projekt realizowany w ramach programu Erasmus+ (01-11-2015 – 31-10-2017);
d) 2014-2016, Sustainable Entrepreneurship – A Game-Based Exploration for Lower Secondary Schools (SUSEN) , międzynarodowy projekt realizowany w ramach programu Erasmus+ (01-11-2014 – 31-10-2016);
e) 2014-2017, Reaching the Lost Generation, międzynarodowy projekt realizowany w ramach programu Erasmus+ (01-09-2014 – 31-08-2017);
f) 2017-2020, Engagement&Beyond, Erasmus+ Programme, nr 2017-1-HU01-KA201-035998; okres realizacji 1.09.2017-31.08.2020; Cooperation for innovation and the exchange of good practices. Action Type: Strategic Partnerships for school education;
g) 2018-2021, Innovating learning online environments: using business case studies in higher education (e3Cases). Międzynarodowy projekt realizowany w ramach programu Erasmus Plus nr 2018-1-DE01-KA203-004220 (1.09.2018-31.08.2021).
– wprowadzenie czasopisma naukowego Przedsiębiorczość-Edukacja (https://p-e.up.krakow.pl/), które wydawane jest wysiłkiem członków Zespołu oraz Katedry, notowane na liście czasopism punktowanych MEN, w którym publikowane są artykuły dotyczące problematyki szeroko rozumianej przedsiębiorczości, w tym problematyki kształtowania postaw przedsiębiorczych i edukacji w zakresie przedsiębiorczości na wszystkich poziomach kształcenia. Czasopismo jest także otwarte na prezentację doświadczeń dydaktycznych środowiska nauczycielskiego zainteresowanego zagadnieniami przedsiębiorczości oraz jej miejsca w systemie oświaty. Podałabym tutaj link do strony www Przedsiębiorczość – Edukacja (up.krakow.pl) .
– współpracę z instytucjami finansowymi w zakresie edukacji przedsiębiorczości oraz praktykami życia społeczno-gospodarczego, w tym m.in. z Komisją Nadzoru Finansowego, Narodowym Bankiem Polskim, Ministerstwem Finansów, Urzędami Miast, których efektem są liczne warsztaty, materiały edukacyjne, wystąpienia konferencyjne i szkoleniowe, które w dużym stopniu umożliwiły nauczycielom podstaw przedsiębiorczości i innych kursów ekonomicznych podnieść warsztat pracy i własne kompetencje zawodowe oraz znaczną poprawę jakości prowadzonych zajęć poprzez wykorzystanie nowoczesnych narządzi dydaktycznych. Współpraca z praktykami życia społeczno-gospodarczego, którzy uczestnicząc w organizowanych konferencjach naukowych lub spotkaniach ze studentami dzielą się swoim doświadczeniem zawodowym w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i oceną wpływu przemian ekonomicznych na funkcjonowanie przedsiębiorstw.
Efektem zrealizowanych badań, projektów i innych aktywności są m.in. poniższe wybrane publikacje z zakresu przedsiębiorczości (w tym edukacji w zakresie przedsiębiorczości):
Borowiec, M., Kilar, W., Rachwał, T. i in. (2003). Podstawy przedsiębiorczości. Scenariusze zajęć edukacyjnych dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum, Wydawnictwo Nowa Era, Warszawa.
Borowiec, M. (2005). Rola praktyk z przedsiębiorczości w kształceniu studentów geografii na specjalności „przedsiębiorczość z gospodarką przestrzenną”, Przedsiębiorczość-Edukacja, 1, 167-173.
Borowiec, M., Rachwał, T. (2005). O potrzebie kształtowania postaw przedsiębiorczych, „Konspekt” Pismo Akademii Pedagogicznej w Krakowie, nr 3/2005 (23), Kraków s. 62-67.
Borowiec, M. (2006). Etyczne aspekty globalizacji w procesie kształtowania przedsiębiorczości, Przedsiębiorczość-Edukacja, 2, 185-192.
Borowiec, M. (2007). Rola szkolnictwa wyższego w podnoszeniu jakości kapitału ludzkiego, Przedsiębiorczość-Edukacja, nr 3, 142-150.
Borowiec, M., 2008, Rola szkolnictwa wyższego w procesie kształtowania gospodarki opartej na wiedzy, Przedsiębiorczość-Edukacja, nr 4,
Borowiec M. (2011). Rola edukacji w procesach globalizacji, Przedsiębiorczość-Edukacja, nr 7, 296-307.
Borowiec, M., Rachwał, T. (2011). Kształtowanie postaw przedsiębiorczych wyzwaniem edukacyjnym gospodarki opartej na wiedzy, Przedsiębiorczość-Edukacja, nr 7, 321-332.
Borowiec, M., Dorocki, S., Kilar, W., Płaziak, M., Szymańska, A.I., Świętek A., Wilczyński P. L. (2013). Przedsiębiorczość w praktyce. Podręcznik dla szkół ponadgimnazjalnych do podstaw przedsiębiorczości i ekonomii w praktyce (zakres podstawowy), e-podręcznik, Poznań: Fundacja Wrota Edukacji – EduGate, ss. 425
Borowiec, M. (2013). Etyka chrześcijańska w kształtowaniu ładu moralnego w biznesie w warunkach kryzysu społeczno-gospodarczego, Przedsiębiorczość-Edukacja, nr 9, 32-47.
Dorocki S., Borowiec-Gabryś, M., 2014, Problematyka przedsiębiorczości w programie studiów realizowanych w Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie, Horyzonty Wychowania, vol. 13, nr 28.
Borowiec-Gabryś, M., Kilar, W., Rachwał, T., (2018). Przedsiębiorczość jako kompetencja przyszłości, W: Stefan M. Kwiatkowski (red.), Kompetencje przyszłości: obszary: porozmawiajmy o kompetencjach, wyzwania współczesnej edukacji, kompetencje cyfrowe, kompetencje społeczne nauczycieli, Warszawa: Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, s. 68-89.
Borowiec-Gabryś, M. (2021). Święty Maksymilian Maria Kolbe jako menadżer i przedsiębiorca w kontekście przedsiębiorczości personalistycznej. Przedsiębiorczość – Edukacja, 17(2), 68–81.https://doi.org/10.24917/20833296.172.5
Borowiec-Gabryś, M. (2021). Destined for Success? – threats to entrepreneurial education in the light of Christian ethics. Proceedings of the 38th International Business Information Management Association (IBIMA), 23-24 November 2021, Seville, Spain, ISBN: 978-0-9998551-7-1, ISSN: 2767-9640, 6546-6553
Burzyński, T., Alejziak, B., Wałek, T., Borkowsk, K., Cembruch-Nowakowski, M., Dryglas, D., Kaganek, K., Kruczek, Z. (2018-2019). Badanie opinii pracodawców na temat obecnych i przyszłych kompetencji pracowników w sektorze turystyki. Kraków: Sektorowa Rada ds. w Turystyce, Instytut Turystyki W Krakowie Sp. z o.o.
Burzyński, D. Dryglas, M. Cembruch-Nowakowski, Łańcuch wartości w turystyce oparty na wiedzy, w: Materiały z konferencji naukowo-praktycznej, Tychy 2005: Konsument na rynku turystycznym w warunkach społeczeństwa opartego na wiedzy, Wyd. sfinansowane ze środków Ministerstwa Gospodarki, Katowice 2005, s. 117-134,
Burzynski, T., Dryglas, D., Cembruch-Nowakowski, M. (2008). Value chains in the Polish hotel industry: case study, in: Tourism in OECD Countries 2008: Trends and Policies, Organization for Economic Co-operation and Development, 11/02/2008, ISBN Nr: 9789264039674
Cembruch-Nowakowski M., Luka kompetencyjna kadr w podsektorze – gastronomia, [w:]. Sektorowa Rada ds. Kompetencji, Raport z badania opinii pracodawców dotyczącej luki kompetencyjnej kadr w sektorze turystyki. Kraków 2017-2018., s. 62-78. ISBN 978-83-951741-0-0
Cembruch-Nowakowski, M. (2021). The activities of local government units (LGO) in the area of culture and national heritage bear the hallmarks of entrepreneurial actions. Proceedings of 37th IBIMA USA, s. 7807-7814. ISSN: 2767-9640
Cembruch-Nowakowski, M., Dorocki S.M., Faracik, R., Zdon-Korzeniowska, M., Żemła, M. (2021). Rozwój górskich i podgórskich terenów wiejskich w oparciu o potencjał obszaru i produkty markowe – analiza dobrych przykładów przedsiębiorczości. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego im KEN w Krakowie. ISBN: 978-83-8084-776-7.
Bińczycka, E., Cembruch-Nowakowski, M., Czekaj, A., Kowacka, A., Nowak, B., Polit, A., Sanetra-Szeliga, J. (2018). Przemysły kultury i kreatywne w latach 2014-2016. Prace studialne. Warszawa, Kraków: GUS/Urząd Statystyczny w Krakowie. ISBN 978-83-7403-269-8
Cembruch-Nowakowski, M. (2017). Exploratory Studies on Variables Effecting Strategic Planning and Business Performance of Hotel Enterprises Located in Malopolska Region of Poland, International Journal of Management Science, no. 9170799/2017.
Cembruch-Nowakowski M., (2020). Labels and certificates for green hotels. Rocznik Ochrona Środowiska 2020, vol. 22, s.308-323. ISSN 1506-218X
Cembruch-Nowakowski, M., Nowakowski, M. (2006). Innowacyjność w hotelarstwie, Katowice: Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa w Katowicach. Zeszyt Naukowy Katedry Turystyki nr 29, Katowice, s. 163-183.
Cembruch-Nowakowski, M. (2021). Devastating effect of Covid-19 pandemic on Polish hospitality sector. IBIMA Publishing. ISBN 978-0-9998551-6-4
Cembruch-Nowakowski, M. (2021). Satelitarny rachunek kultury jako metoda określania ekonomicznego znaczenia kultury. Badania w sektorze kultury. Przyszłość i zmiana” biblioteka Zarzadzania Kulturą. Badania w sektorze kultury. Wydawnictwo Attyka
Dorocki, S., Kilar, W., Rachwał, T., Świętek, A., Zdon-Korzeniowska M. (2012). Biznes plan krok po kroku. Poradnik dla uczniów i uczennic. III część produktu finalnego. Warszawa: Wydawnictwo Nowa Era.
Kilar, W., Rachwał, T., Zając, M. (2012). Poradnik metodyczny dla nauczycieli i nauczycielek. II część produktu finalnego. Warszawa: Wydawnictwo Nowa Era.
Kilar W., Kurek S., Rachwał T. (2013). Kształtowanie kompetencji osobistych i społecznych w szkołach zawodowych, Kraków: Primedruk: dla Uniwersytetu Pedagogicznego, ss. 116.
Kilar, W., Kurek, S., Rachwał, T. (2013). Kształtowanie kompetencji osobistych i społecznych w szkolnictwie zawodowym dla sektora handlu detalicznego w świetle opinii partnerów społecznych, Przedsiębiorczość-Edukacja, 9, 273-288.
Kilar, W., Rachwał, T., Świętek, A. (2014). Zakładanie własnej działalności gospodarczej – poradnik przedsiębiorcy, EduGate. Poznań, ss. 44. : http://firma.edugate.pl/
Kilar, W., Rachwał, T. (2014). Postrzeganie zakładania własnej działalności gospodarczej jako przejaw postawy przedsiębiorczej przez studentów kierunków nieekonomicznych, Horyzonty wychowania, vol. 13, no. 28, s. 111-130
Kilar W., Kurek S., Osuch W., Świętek A., Rachwał T., (2016). Koncepcja oceny i kształtowania postaw przedsiębiorczych na podstawie narzędzi wypracowanych w ramach projektu RLG [w:] : Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość jako czynnik rozwoju układów lokalnych , Przedsiębiorczość – Edukacja, Nr 12, (ss.426-443), Warszawa – Kraków: Wydawnictwo Nowa Era, Zakład Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej IG UP w Krakowie.
Kilar W., Kurek S., Rachwał T., Semczuk M., Świętek A., (2016). Kształtowanie postaw przedsiębiorczych z uwzględnieniem zasad ekorozwoju wśród uczniów z wykorzystaniem gry PowerPlayer wypracowanej w ramach projektu SUSEN [w:] Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość jako czynnik rozwoju układów lokalnych , Przedsiębiorczość – Edukacja, Nr 12, (ss.444-456), Warszawa – Kraków: Wydawnictwo Nowa Era, Zakład Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej IG UP w Krakowie.
Kilar W., Kurek S., Osuch W., Rachwał T., Świętek A. (2017). Developing entrepreneurial competencies of the RLG project participants – applicability of assessment tools and results of pilot studies. Przedsiębiorczość – Edukacja. – 2017, Vol. 13, s. 314-329.
Kilar W., Rachwał T. (2019). Changes in Entrepreneurship Education in Secondary School under Curriculum Reform in Poland. Journal of Intercultural Management, Vol. 11, No. 2 , June 2019, pp. 73–105, DOI 10.2478/joim-2019-0010
Kilar. W, Rachwał T. (2019). Przedsiębiorczość w edukacji przedszkolnej i szkole podstawowej w warunkach zmian podstawy programowej, [w:] Kształtowanie kompetencji przedsiębiorczych, red. T. Rachwał, Wydawnictwa FRSE, Warszawa, 122-141.
Kilar, W, Rachwał T. (2019). Przedsiębiorczość w szkole średniej w warunkach reformy systemu oświaty, [w:] Kształtowanie kompetencji przedsiębiorczych, red. T. Rachwał, Wydawnictwa FRSE, Warszawa, 184-203.
Kilar W. (2020). Jak przygotować dokumenty aplikacyjne, scenariusz lekcji wraz z kartami pracy do szkoły ponadpodstawowej do przedmiotu szkolnego: podstawy przedsiębiorczości; Krok w przedsiębiorczość ZP / Reforma 2017 Szkoły ponadpodstawowe / Podstawy przedsiębiorczości, Nowa Era, https://www.dlanauczyciela.pl/zasob/199120,scenariusz-lekcji-jak-przygotowac-dokumenty-aplikacyjne.pdf
Kilar, W. (2020). Rozmowa kwalifikacyjna, scenariusz lekcji wraz z kartami pracy do szkoły ponadpodstawowej do przedmiotu szkolnego: podstawy przedsiębiorczości; Krok w przedsiębiorczość ZP / Reforma 2017 Szkoły ponadpodstawowe / Podstawy przedsiębiorczości, Nowa Era https://www.dlanauczyciela.pl/zasob/199096,scenariusz-lekcji-rozmowa-kwalifikacyjna.pdf
Kilar, W, Rachwał T. (2021). Entrepreneurial Intentions of Students of Non-economic Facul-ties as a Sign of their Entrepreneurial Attitudes and the Result of the Course on Entrepre-neurship, [in:] 37th IBIMA Conference 30-31 May 2021, Cordoba, Spain/ ed. Khalid S. So-liman, Cordoba, International Business Information Management [IBIMA], 2021, s. 6428-6434, p-ISBN: 978-0-9998551-6-4
Kondraciuk P., Osuch W., Świętek A. (2019). Przedmiot podstawy przedsiębiorczości w opinii uczniów i absolwentów małopolskich szkół ponadgimnazjalnych. Przedsiębiorczość – Edukacja. – 2019, Vol. 15, nr 1, 75-87.
Piróg, D, Kilar, W, Rettinger, R. (2021). Self-assessment of competences and their impact on the perceived chances for a successful university-to-work transition: the example of tourism degree students in Poland, Tertiary Education and Management, Springer, https://doi.org/10.1007/s11233-021-09081-5
Rachwał T., Kilar W., Kawecki Z., & Wróbel P. (2018). Edukacja w zakresie przedsiębiorczości w wychowaniu przedszkolnym, szkole podstawowej i szkołach średnich w świetle nowej podstawy programowej. Przedsiębiorczość – Edukacja, 14, 389-424. https://doi.org/10.24917/20833296.14.28
Świętek, A. (2012). Oczekiwania a realia wejścia ludzi młodych na rynek pracy jako wyzwanie dla edukacji z przedsiębiorczości, [w:] Rola przedsiębiorczości w edukacji, red. Z. Zioło, T. Rachwał, Przedsiębiorczość – Edukacja, Nr 8, Wydawnictwo Nowa Era, Zakład Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej IG UP w Krakowie, Warszawa – Kraków, s. 137- 154. ISBN 978-83-267-0776-6, ISSN 2083-3296
Ambrozik M., Czarniecka-Wilczak K., Domańska A., Kowalska E., Kempiak P., Lehmann A., Lenarczyk V., Marciniak B., Piguła G., Pyrzyk K., Sekura M., Szarzyńska C., Świętek A., Walczak- Gozdowska S., Witkowski R., Zygmunt A, (2013), Jestem przedsiębiorczy – innowacyjny program nauczania „podstaw przedsiębiorczości” i „ekonomii w praktyce”, Poznań: Fundacja Wrota Edukacji- Edugate.
Świętek A., (2014). Czy ekonomia w praktyce będzie przydatna w praktyce? W: Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Rola przedsiębiorczości w rozwoju firm i układów przestrzennych, Przedsiębiorczość – Edukacja, Nr 10, (ss.378 – 391), Warszawa – Kraków: Wydawnictwo Nowa Era, Zakład Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej IG UP w Krakowie.
Świętek A. (2018). Poziom przedsiębiorczości w krajach europejskich w świetle wskaźników TEA i EEA a występujące w wybranych z nich modele kształcenia przedsiębiorczości. Przedsiębiorczość – Edukacja, 14, 445-459. doi:10.24917/20833296.14.30
Świętek A., (2018). Edukacja formalna na rzecz przedsiębiorczości wobec współczesnych wyzwań cywilizacyjnych. Horyzonty wychowania, 44 (17), 189-197.doi: 10.17399/HW.2018.174418
Świętek A., Rachwał T., Kurek S., Kilar W., Osuch W., (2018) Sytuacja młodzieży NEET w Polsce i propozycje podniesienia jej kompetencji przedsiębiorczych w świetle rezultatów projektu RLG. Przedsiębiorczość – Edukacja,14, 425-444. doi: 10.24917/20833296.14.29
Świętek A., (2019) Miejsce podstaw przedsiębiorczości w zreformowanej polskiej szkole ponadpodstawowej i ich korelacje z innymi przedmiotami szkolnymi. Przedsiębiorczość – Edukacja. – 2019, Vol. 15, nr 1, 34-46.
Świętek A., (2020) The Importance of The Basics of Entrepreneurship as a School Subject in the Economic Preparation of the Young for their Professional Life. Przedsiębiorczość – Edukacja,16, 2, 73-85.
